🐛 Nguồn gốc của thuật ngữ “bug” trong lập trình — Bản chi tiết

📌 Giới thiệu

Trong lập trình và kỹ thuật, bug là từ chỉ lỗi, khiếm khuyết khiến hệ thống không hoạt động như mong muốn. Để khắc phục, chúng ta cần debugging — quá trình tìm và sửa lỗi.

Bug có thể là:

❌ Sai logic trong code.
⚡ Trục trặc phần cứng.
🌀 Hiệu ứng phụ ngoài ý muốn do tương tác giữa các thành phần.

📖 Lịch sử & Nguồn gốc

1. “Bug” trước thời máy tính

Thuật ngữ “bug” đã xuất hiện từ thế kỷ 19, dùng trong cơ khí & điện tử để chỉ các lỗi nhỏ.
Năm 1878, Thomas Edison đã viết trong một bức thư rằng ông gặp “bugs” trong thiết bị điện của mình. 👉 Điều này chứng tỏ từ “bug” đã tồn tại trước khi máy tính ra đời hơn nửa thế kỷ.

2. Con ngài trong máy Mark II (1947)

Ngày 9/9/1947, trong máy tính điện-cơ Harvard Mark II, một con ngài (moth) bị kẹt trong relay.
Máy tính cho kết quả sai → nhóm kỹ sư tháo máy, phát hiện con ngài.
Họ dán xác con ngài vào logbook kèm ghi chú: “First actual case of bug being found.”

📸 Minh họa:

Con ngài “bug” nổi tiếng trong lịch sử.
Nhật ký của Mark II với ghi chú “First actual case of bug being found.”

3. Sự thật & Truyền thuyết

Trước đó, “bug” đã được dùng rộng rãi trong các ngành kỹ thuật.
Con ngài chỉ là một biểu tượng trực quan và dễ nhớ khiến từ này trở nên gắn liền với lập trình.
“Debugging” vốn cũng được dùng trong ngành hàng không để chỉ việc kiểm tra động cơ.

🌟 Ý nghĩa & Bài học

Một lỗi nhỏ có thể gây hậu quả lớn → Việc test, kiểm thử & review code là bắt buộc.
Ngôn ngữ lập trình giàu tính văn hóa → Những câu chuyện như “bug” giúp thế hệ sau dễ ghi nhớ và truyền cảm hứng.
Kỹ năng cho sinh viên CNTT

Luôn test sớm & thường xuyên.
Sử dụng logging & monitoring để bắt bug.
Đừng xem nhẹ bug nhỏ — vì có thể trở thành sự cố nghiêm trọng.

📚 Tham khảo

📝 Ghi nhớ nhanh

Bug = lỗi trong hệ thống/phần mềm.
Debugging = quá trình tìm & sửa lỗi.
Con ngài trong Mark II (1947) → câu chuyện làm từ “bug” trở nên huyền thoại.
Nhưng thuật ngữ này đã có từ trước kỷ nguyên máy tính.
Bug ngày nay có nhiều dạng: phần mềm, phần cứng, thiết kế logic, concurrency, bảo mật,…

👉 Tóm lại: Một con ngài đã không khai sinh ra “bug”, nhưng đã biến nó thành biểu tượng bất tử của ngành CNTT.

“Bug” trong lập trình — Lịch sử & Sự thật thú vị